آموزنده بشب. که شب هنگام تعلیم گیرد. فراگیرنده به شب. آنکه درشب بیاموزد و تعلیم گیرد، آنکه در شب تعلیم دهد، در تداول عامه، زن که شب به شوی خود بد کسان شوی خود گوید. (یادداشت مؤلف)
آموزنده بشب. که شب هنگام تعلیم گیرد. فراگیرنده به شب. آنکه درشب بیاموزد و تعلیم گیرد، آنکه در شب تعلیم دهد، در تداول عامه، زن که شب به شوی خود بد کسان ِ شوی خود گوید. (یادداشت مؤلف)
ویژگی هر چیزی که در شب درخشندگی و روشنایی داشته باشد، ماه، کرم شب تاب، حشره ای باریک و زرد رنگ از خانوادۀ سوسک که مادۀ آن از زیر شکم خود نور می تاباند، شب افروز، یراعه، ولدالزّنا، کمیچه، آتشک، آتشیزه، کرم شب افروز، شب چراغک، چراغینه، کاونه، چراغک، شب تاب
ویژگی هر چیزی که در شب درخشندگی و روشنایی داشته باشد، ماه، کِرمِ شَب تاب، حشره ای باریک و زرد رنگ از خانوادۀ سوسک که مادۀ آن از زیر شکم خود نور می تاباند، شَب اَفروز، یَراعِه، وَلَدُالزِّنا، کَمیچِه، آتَشَک، آتَشیزِه، کِرمِ شَب اَفروز، شَب چِراغَک، چِراغینِه، کاوُنِه، چِراغَک، شَب تاب
شباویز. مرغی که به شب خود را به یک پای بیاویزد و حق حق گوید و او را حق گوی نیز گویند. (از فرهنگ رشیدی) (از فرهنگ سروری) (از انجمن آرا) (ازآنندراج). نام مرغی که شبها خود را بپا از شاخ درخت آویزد و فریادی کند که از آن حق حق مفهوم شود و آن را در تکلم مرغ حق گویند. (از فرهنگ نظام). مرغ حق. (از ناظم الاطباء). نوعی جغد. (فرهنگ فارسی معین). نام مرغی است که خود را در تمام شب از یک پای آویزد و تا صباح فریادی کند که از آن حق حق مفهوم شود و بعضی گویند تا از گلوی او قطرۀ خونی نچکد خاموش نگردد. (برهان) (فرهنگ جهانگیری). مرغ شب آهنگ: جرس جنبانی مرغان شب خیز جرسها بسته بر مرغ شب آویز. نظامی. چو بر دستان زدی دست شکرریز بخواب اندر شدی مرغ شب آویز. نظامی. منم دراجۀ مرغان شب خیز همه شب مونس مرغ شب آویز. نظامی. و رجوع به مرغ شب آهنگ و مرغ حق شود
شباویز. مرغی که به شب خود را به یک پای بیاویزد و حق حق گوید و او را حق گوی نیز گویند. (از فرهنگ رشیدی) (از فرهنگ سروری) (از انجمن آرا) (ازآنندراج). نام مرغی که شبها خود را بپا از شاخ درخت آویزد و فریادی کند که از آن حَق حَق مفهوم شود و آن را در تکلم مرغ حق گویند. (از فرهنگ نظام). مرغ حق. (از ناظم الاطباء). نوعی جغد. (فرهنگ فارسی معین). نام مرغی است که خود را در تمام شب از یک پای آویزد و تا صباح فریادی کند که از آن حق حق مفهوم شود و بعضی گویند تا از گلوی او قطرۀ خونی نچکد خاموش نگردد. (برهان) (فرهنگ جهانگیری). مرغ شب آهنگ: جرس جنبانی مرغان شب خیز جرسها بسته بر مرغ شب آویز. نظامی. چو بر دستان زدی دست شکرریز بخواب اندر شدی مرغ شب آویز. نظامی. منم دراجۀ مرغان شب خیز همه شب مونس مرغ شب آویز. نظامی. و رجوع به مرغ شب آهنگ و مرغ حق شود
راه آموز. استاد. راهنما. رهبر. تعلیم دهنده. (از یادداشت مؤلف) : ره آموز تو اندر کارها روح الامین بادا. فرخی. ره آموز و روزی ده و چاره گر بود این سه مربی پدر را پدر. اسدی. تا چون تو کله دوختن آموختی از ما بر دست و گریبان تو باشیم ره آموز. سوزنی. رجوع به راه آموز شود، کتابهای گید. (یادداشت مؤلف)
راه آموز. استاد. راهنما. رهبر. تعلیم دهنده. (از یادداشت مؤلف) : ره آموز تو اندر کارها روح الامین بادا. فرخی. ره آموز و روزی ده و چاره گر بود این سه مربی پدر را پدر. اسدی. تا چون تو کله دوختن آموختی از ما بر دست و گریبان تو باشیم ره آموز. سوزنی. رجوع به راه آموز شود، کتابهای گید. (یادداشت مؤلف)
آموزندۀ بدی و شرارت. (ناظم الاطباء). آنکه چیزهای بد به دیگران یاد دهد. کسی که پندهای نادرست دهد. مقابل نیک آموز. (فرهنگ فارسی معین). بدآموزنده: گرزم بدآموز گفت از خرد نباید جز آن چیز کاندر خورد. دقیقی. و دیگر که اند از پراکندگان بدآموز و بدخواه و کاوندگان. فردوسی. رسیدند هر دو بمردی بجای بدآموز شد هر دو را رهنمای. فردوسی. ز گفت بدآموز جوشان شدند بنزدیک مادر خروشان شدند. فردوسی. بفردا ممان کار امروز را برتخت منشان بدآموز را. فردوسی. نداند که خداوند را بدآموزی براه کژ نهاد. (تاریخ بیهقی ص 329). با من (احمد عبدالصمد) خالی داشت این خلوت دیری بکشید و بسیار نومیدی کرد و بگریست و گفت لعنت بر این بدآموزان باد. (تاریخ بیهقی ص 336). پس از این گوئیم که حال چون شد و بدآموزان چه بازنمودند تا بهشت آمل دوزخی شد. (تاریخ بیهقی ص 464). از خداوند هیچ عیب نیست عیب از بدآموزان است. (تاریخ بیهقی). و از یار بداندیش و بدآموز دور باش. (منتخب قابوسنامه ص 30). مکن با بدآموز هرگز درنگ که انگور گیرد ز انگور رنگ. نظامی (از نفایس الفنون). جز به نیکان نظر نیفروزم از بدآموز بد نیاموزم. نظامی. معلمان بدآموز را سخن مشنو که دیر سال بمانی بکام نیکوخواه. سعدی. نکویی کن که دولت بینی از بخت مبر فرمان بدگوی بدآموز. سعدی. در صحبت رفیق بدآموز همچنان کاندر کمند دشمن آهخته خنجری. سعدی. ندانستی که ضدان در کمین اند نکو کردی علی رغم بدآموز. سعدی (طیبات).
آموزندۀ بدی و شرارت. (ناظم الاطباء). آنکه چیزهای بد به دیگران یاد دهد. کسی که پندهای نادرست دهد. مقابل نیک آموز. (فرهنگ فارسی معین). بدآموزنده: گرزم بدآموز گفت از خرد نباید جز آن چیز کاندر خورد. دقیقی. و دیگر که اند از پراکندگان بدآموز و بدخواه و کاوندگان. فردوسی. رسیدند هر دو بمردی بجای بدآموز شد هر دو را رهنمای. فردوسی. ز گفت بدآموز جوشان شدند بنزدیک مادر خروشان شدند. فردوسی. بفردا ممان کار امروز را برتخت منشان بدآموز را. فردوسی. نداند که خداوند را بدآموزی براه کژ نهاد. (تاریخ بیهقی ص 329). با من (احمد عبدالصمد) خالی داشت این خلوت دیری بکشید و بسیار نومیدی کرد و بگریست و گفت لعنت بر این بدآموزان باد. (تاریخ بیهقی ص 336). پس از این گوئیم که حال چون شد و بدآموزان چه بازنمودند تا بهشت آمل دوزخی شد. (تاریخ بیهقی ص 464). از خداوند هیچ عیب نیست عیب از بدآموزان است. (تاریخ بیهقی). و از یار بداندیش و بدآموز دور باش. (منتخب قابوسنامه ص 30). مکن با بدآموز هرگز درنگ که انگور گیرد ز انگور رنگ. نظامی (از نفایس الفنون). جز به نیکان نظر نیفروزم از بدآموز بد نیاموزم. نظامی. معلمان بدآموز را سخن مشنو که دیر سال بمانی بکام نیکوخواه. سعدی. نکویی کن که دولت بینی از بخت مبر فرمان بدگوی بدآموز. سعدی. در صحبت رفیق بدآموز همچنان کاندر کمند دشمن آهخته خنجری. سعدی. ندانستی که ضدان در کمین اند نکو کردی علی رغم بدآموز. سعدی (طیبات).
کسی که تازه بفراگرفتن علم و فنی مشغول شده مبتدی: و منهیان خطه غیبی در مکتب جلال او نو آموز، کودکی که تازه بدبستان رفته، (پیشاهنگی) کسی که تازه وارد پیشاهنگی شده
کسی که تازه بفراگرفتن علم و فنی مشغول شده مبتدی: و منهیان خطه غیبی در مکتب جلال او نو آموز، کودکی که تازه بدبستان رفته، (پیشاهنگی) کسی که تازه وارد پیشاهنگی شده